Starożytna osada w WPK: archeolodzy wyjaśniają co już wiemy i jak trafiła do nas rzecz z Cesarstwa Rzymskiego

Na naszym portalu informowaliśmy o wyjątkowym znalezisku archeologicznym na skalę europejską w gminie Osie. Na prośbę czytelników zamieszczamy w internecie relację ze spotkania z archeologami, która ukazała się w naszym tygodniku

Tekst w którym informowaliśmy o znalezisku przeczytasz tutaj.

15 marca w GOK w Osiu odbyło się spotkanie zorganizowane przez dyrekcję Wdeckiego Parku Krajobrazowego, poświęcone odkryciu na terenie Parku kompletnej osady sprzed blisko 2000 lat. O dużym zainteresowaniu nim świadczyła pełna sala widowiskowa i liczne pytania.

W trakcie spotkania archeolog Mateusz Sosnowski z Instytutu Archeologii UMK w Toruniu przedstawił m.in. naukowców pracujących nad znaleziskiem, lokalizację osady oraz okoliczności, w jakich doszło do jej odkrycia. Pokazał też artefakty znalezione w trakcie sondażowych prac wykopaliskowych.

Pomogły badania palinologiczne

Osadę odkryto w wyniku analizy zdjęć z lotniczego skaningu laserowego Borów Tucholskich. Po ich obróbce archeologom ukazał się jej układ przestrzenny - z siatką pól, miedz i dróg. W wyniku badania źródeł historycznych i kartograficznych starali się oni określić, czy i kiedy na tym terenie znajdowały się osady ludzkie. Kolejnym etapem była analiza środowiska oraz badania terenowe. Wykonano m.in. profile palinologiczne (palinologia – nauka o pyłku roślin i zarodnikach grzybów, której głównym celem jest odtwarzanie historii szaty roślinnej w minionych tysiącleciach), które wskazały na odlesienie przez człowieka tego terenu i uprawę na nim m.in. żyta. Badania gleboznawcze pokazały, że teren osady pokrywa się niemal idealnie z płatem stosunkowo urodzajnej lessowej gleby.

Są już pierwsze znaleziska

W wyniku badań powierzchniowych archeolodzy znaleźli pierwsze zabytki: m.in. fragmenty ceramiki sprzed blisko 2000 lat. W jednej z odkrywek natrafili na jamę grobową związaną z grobem ciałopalnym, a w niej na szczątki zmarłego i precyzyjnie wykonany grot długości ok. 12 cm. Bardzo podobny, pochodzący z IV-V wieku n.e. znaleziono wcześniej w Bawarii. Efektem prac wykopaliskowych jest też naczynie oraz wykonana z brązu lub czystej miedzi zawieszka z ok. IV wieku n.e. długości  ok. 5 cm, przypuszczalnie z uprzęży końskiej, z terenu Cesarstwa Rzymskiego. Mogła trafić w okolice Osia jako łup wojenny.

Odkrycie budzi duże zainteresowanie

Prelekcja połączona z prezentacją zdjęć, szkiców, map spotkała się z dużym zainteresowaniem uczestników spotkania, wśród których przeważali mieszkańcy gminy Osie, nie zabrakło jednak osób spoza jej terenu, m.in. Świecia. Stanisław Sowiński, Józef Kreja, Juliusz Nowicki wskazywali na inne miejsca, warte ich zdaniem zbadania. Hubert Siekierkowski zapytał o przynależność kulturową, etniczną mieszkańców osady.

W odpowiedzi Mateusz Sosnowski stwierdził, że podane lokalizacje warte są sprawdzenia. Dodał, iż na tym etapie badań trudno jednoznacznie określić pochodzenie ludu zamieszkującego osadę. Być może byli to Goci, którzy w tamtym okresie zamieszkiwali Bory Tucholskie.

Czy osada została spalona?

Dodał, iż z badań środowiskowych wynika, że w połowie IV wieku n.e. mieszkańcy osady opuścili ją. Jeden z obiektów, prawdopodobnie  mieszkalnych, uległ spaleniu. Dalsze badania wyjaśnią, czy tylko ten, czy także inne zostały spalone. Podkreślił, iż archeolodzy będą dzielić się wynikami prac z lokalną społecznością i liczą na współpracę. Gości interesowały też dalsze losy artefaktów już wydobytych jak i tych, które zostaną znalezione w przyszłości.

W odpowiedzi Mateusz Sosnowski poinformował, że trafią one do muzeum w Bydgoszczy, które zapewni im opiekę konserwatorską. Aleksander Willim  zapytał o ochronę znaleziska. Wojciech Sosnowski z Wojewódzkiego Urzędu Ochrony Zabytków w Toruniu poinformował, że teren osady zostanie w ciągu roku wpisany do rejestru zabytków, co pozwoli na objęcie go pełną ochroną prawną. Osada znajduje się na terenie leśnym, więc monitorowana jest przez leśniczych, Straż Leśną oraz pracowników WPK.

Obecny na spotkaniu Jacek Chmarzyński - radny Sejmiku Województwa Kujawsko-Pomorskiego zadeklarował pomoc w pozyskaniu środków finansowych na dalsze badania naukowe oraz ewentualną rekonstrukcję, np. części osady, na wzór tej w Biskupinie.

Na łamach naszego tygodnika będziemy informować o przebiegu dalszych prac archeologicznych i ich wynikach.