Parafia w Przysiersku mogła istnieć już w XIII wieku. Poznaj historię tego miejsca

Niedawno ks. proboszcz Parafii pw. św. Wawrzyńca w Przysiersku, przeprowadził akcję na stronie społecznościowej, gdzie zamieszczane były archiwalne zdjęcia ukazujące ważne momenty z życia parafii. Zainspirowało nas to do poznania bliżej historii tego miejsca

Legenda głosi, że parafia w Przysiersku mogła powstać podczas pobytu św. Wojciecha na ziemi pomorskiej. Wojciech Sławnikowic – bo tak nazywał się duchowny – urodził się około 956 roku. Był czeskim biskupem, benedyktynem, misjonarzem, męczennikiem i świętym Kościoła katolickiego. Szerzył religię chrześcijańską wśród Prusaków. Nie ma jednak potwierdzonych informacji, że św. Wojciech był założycielem parafii w Przysiersku. Dokładna data nie jest znana. Niektóre źródła podają, że mogło to nastąpić w XIII wieku. Na pewno przed 1378 rokiem istniał już tutaj kościół.

Rok 1588 - to ważna data w historii parafii

Wizytacje z lat 1583, 1649, 1686 i 1710 potwierdzają, że Przysiersk należał do diecezji włocławskiej, a później do archidiakonatu pomorskiego. Pierwszym znanym proboszczem jest ks. Mikołaj Tesaurus, który objął tę funkcję w 1528 roku. Późniejszymi proboszczami byli Mikołaj ze Slębowa, Marcin z Dobrzynia, Wawrzyniec Lachowicz, Paweł Piechowski, Kazimierz Franciszek Mroczyński, Józef Czechowicz, Stanisław Sarbski, Ludomir Popielicki, Michał Gościcik i Andrzej Hersztowski. Ważną datą w historii tego miejsca jest rok 1588. Wtedy to też nastąpiło poświęcenie kościoła i nadanie mu tytułu św. Wawrzyńca. Była to drewniana świątynia.

Cenne zabytki

W 1773 roku Przysiersk należał do dóbr generałowej Czapskiej. Kluczowym momentem był rok 1821, kiedy to rozpoczęto budowę obecnego murowanego kościoła. Budowę zakończono w 1823 roku. Wybudowany został on w stylu neogotyku nadwiślańskiego. Najcenniejszymi zabytkami są późnogotycka rzeźba Matki Boskiej i ołtarz główny z XVI w., a także barokowe ołtarze boczne z XVII w. pochodzące jeszcze z drewnianego kościoła. Z 1647 roku pochodzi jeden z z dzwonów z inskrypcją: „Daj spokój w naszych czasach”. Na przełomie XVIII i XIX wieku proboszczami byli: Antoni Bertholdi, Antoni Guziński, Mateusz Wysocki, Bartłomiej Blumberg, Stanisław Dembicki, Henryk Zygmunt Hanke, Fryderyk Gaede i Robert Bertrand Oldenburg. Ten ostatni był proboszczem w latach 1845-1850. Urodził się w 1814 roku i pochodził z Gdańska – stolicy prowincji Prusy Zachodnie. Wychowywał się w rodzinie niemieckich katolików. Ukończył Królewskie Katolickie Gimnazjum w Chojnicach, a w Seminarium Duchownym w Pelplinie kurs praktyczny dla przyszłych księży. Tam też nauczył się języka polskiego, co w przyszłości okazało się bardzo pomocne. Przysiersk był jego pierwszą parafią w której objął probostwo. Co warte podkreślenia ks. Oldenburg zaangażowany był w pracy społecznej i politycznej. Sprzyjał zarówno Niemcom jak i Polakom. Był członkiem Ligi Polskiej, gdzie domagał się równego uprawnienia dla „żywiołu polskiego”. W okresie zaboru pruskiego trudno szukać duchownych niemieckich, którzy byli tak przychylni Polakom. Oczywiście jego działalność nie była popierana przez władze kościelne. Kolejnym proboszczem (1850-1867) był Wilhelm Bolt. Tu należy zaznaczyć, że był on również proboszczem Parafii Świętej Trójcy w Byszewie (obecnie gmina Koronowo). W miejscu tym miało dochodzić do wielu cudów i łask. Po nim gospodarzem przysierskiej parafii został ks. Teofil Borzyszkowski – absolwent tego samego gimnazjum co ksiądz Oldenburg. Na mocy buli Piusa VII z 1821 r. archidiakonat pomorski został włączony do diecezji chełmińskiej. W 1881 roku na sąsiadującym ze świątynią cmentarzu pochowany został znany lekarz i regionalista kaszubski dr Florian Ceynowa.

W dwudziestoleciu międzywojennym proboszczami parafii byli Jan Arndt i Augustyn Hoppe. Ksiądz Hoppe był wikarym w Skórczu, Gdańsku (Parafie św. Józefa i św. Brygidy), Skarszewach i Nowej Cerkwi. Proboszczem w Przysiersku został w 1923 roku i był nim aż do 1945 r. Emeryturę spędził w Topolnie, gdzie zmarł w 1953 roku.

Wieloletni proboszczowie

Pierwszym powojennym proboszczem parafii został ks. Stefan Wydrowski, który urodził się w 1905 roku, a święcenia kapłańskie przyjął w 1929 roku. Zanim objął probostwo w Przysiersku był wikarym w Raciążu. Proboszczem był do 1977 roku. W związku z decyzjami władz kościelnych w 1947 roku ustanowiono parafie w Bukowcu i w związku z tym z parafii Przysiersk wyłączono Bukowiec, Bramkę, Budyń i Kawęczyn. Po nim funkcje objął ks. Jan Piłat, urodzony w 1935 roku w Chełmnie. Gospodarzem parafii pw. św. Wawrzyńca był aż do 2013 roku. Za jego czasów – dokładnie w 1980 roku – śrubami rzymskimi skręcono popękaną więżę, a 6 lat później również kościół.

W latach 2013-2016 proboszczem był ks. Ireneusz Lehmann. Od 2016 roku jest nim Przemysław Szulc. Obecnie w graniach parafii znajdują się następujące wsie: Przysiersk, Drozdowo, Polski Konopat, Plewno, Jarzębieniec i Dolny Młyn.

Na fotografii bierzmowanie w 1978 roku. W środku wieloletni proboszcz parafii ks. Jan Piłat​ fot. ze zbiorów archiwalnych parafii​​​​​​