Od Grabowa do Poledna - pałace i dwory w powiecie świeckim cz.1

Są w różnym stanie, mają różnych właścicieli, ale łączy ich wspólny mianownik. To historia. Dzisiaj chcielibyśmy zabrać Państwa w podróż po dworach i pałacach w powiecie świeckim

Wjeżdżając do powiatu świeckiego od strony Bydgoszczy już na samym początku spotykamy się z ciekawym obiektem. To pałac w Grabowie (gm. Pruszcz). Jak podaje portal Polskie Zabytki został on wybudowany w 1850 roku. Dwór był w posiadaniu Alberta Steinmeyera, sekretarza generalnego Izby Rolniczej Prowincji Prus Zachodnich. Niedaleko, bo w Topolnie znajduje się kolejny ciekawy budynek, który co warto podkreślenia w ostatnim czasie został wyremontowany. Pałac wystawiony został w 1891 roku przez ówczesnego właściciela Topolna Włodzimierza Kublickiego-Piotuch, którego „resztówkę" w 1920 roku kupiło Zgromadzenie Sióstr Pasterek, jako miejsce prowadzenia pracy resocjalizacyjnej. Rasmushausen – to z kolei dawna nazwa Niewieścina. Tu znajduje się dwór z końca XIX wieku, w którym obecnie znajdują się mieszkania. Nieopodal jest także nowy budynek mieszkalny stylizowany na dworek, jednak nie ma on cech zabytkowych. 

Siostry Albertynki w Gołuszycach

Stąd niedaleko już do Luszkowa. Niestety z dworu nie pozostało za wiele. A szkoda, bo datuje się, że mógł powstać jeszcze w XVIII wieku. Kawałek dalej jest już co podziwiać. W miejscowości o podobnej nazwie, a mianowicie w Luszkówku znajdziemy bowiem dobrze zachowany późnoklasycystyczny pałac z II poł. XIX wieku. Do 1995 roku znajdował się tutaj Państwowy Dom Pomocy Społecznej prowadzony przez siostry Albertynki. Obecnie jest to własność prywatna. W gminie Pruszcz na uwagę zasługuje także dwór w Nieciszewie, datowany na 1870 rok. Po wojnie właścicielem był Skarb Państwa. Kto jest dzisiaj? Na to pytanie nie udało nam się odszukać odpowiedzi. Dobrze znanym obiektem jest zespół dworski w Gołuszycach. Dlaczego? Bowiem obecnie znajduje się tutaj Dom Pomocy Społecznej. Budynek został wzniesiony w 1880 roku. Jego historia jest na tyle ciekawa, że zasługuje na osobną publikację. Przez wiele lat działalność opiekuńczą prowadziły tutaj siostry Albertynki. Natomiast według niektórych przekazów w czasie II wojny światowej swoją siedzibę w Gołuszycach miało SS. Kolejnym miejscem na szlaku pałaców i dworów jest Łowinek. Tu jednak próżno szukać budowli, ponieważ pozostały po niej tylko ruiny. Ostatnim naszym punktem na terenie gminy Pruszcz jest Parlin. Jak podaje Marek Kujawa z portalu Polskie Zabytki dwór w 2 poł. XIX wieku wybudowali Pawłowscy. Z rodziny tej wywodziło się kilku aktywnych działaczy sejmikowych i i kilkunastu urzędników ziemskich.

Pałac kolebką życia kulturalnego

Z Pruszcza przenosimy się do sąsiedniej gminy, a mianowicie do Świekatowa. Co tutaj zasługuje na uwagę? Z pewnością zespół dworski w Stążkach. Chociaż stan samego dworu nie jest najlepszy. Jarosław Ellwart w swojej książce „Kociewie i Bory Tucholskie” pisze: „W XIX stuleciu majątek stążkowski wyspecjalizował się w produkcji mlecznej i uprawie ziemniaków. Wybudowano mleczarnię i nowoczesną gorzelnię. Niestety, problemy Schwarzenbergów sprawiły, iż w 1913 roku Stążki przeszły na własność niemieckiego Skarbu Państwa, a wraz z odrodzeniem Polski, w 1920 roku znalazły się w rękach polskiego Zarządu Dóbr Państwowych. Po 1945 roku utworzono tu PGR”. Młodszy obiekt znajduje się w Szewnie. Jest to pałac z 1907 roku, w którym na ten moment znajdują się mieszkania. W ostatnim numerze „Nowego Świecia” opisując Szewno w czasach PRL-u, pisaliśmy, że to właśnie pałac był niejako kolebką życia kulturalnego w tym okresie.

Co w gminie Bukowiec?

Ostatnią gminą jaką chcielibyśmy dzisiaj Państwu zaprezentować to Bukowiec. Jednym z ciekawszych obiektów jest dwór w Korytowie. Latem jadąc drogą Stążki-Różanna obiekt nie jest zbytnio widoczny, gdyż zasłania go zieleń. Zimą możemy jednak dostrzec trójkondygnacyjną wieżę. Dwór, który został wybudowany w 1885 roku, sprawia wrażenie niedokończonego. Obecnie jest własnością Urzędu Gminy w Bukowcu. Pozostałości po dworze znajdują się także w Różannie. Jednym z najładniejszych obiektów w całym powiecie jest dwór w Polednie. Obecnie to znany w regionie obiekt turystyczno-hotelowy Pałac Poledno. Oprócz tego na terenie gminy Bukowiec dwory i pałace (w różnym stanie) znajdują się w Gawrońcu, Budyniu i Kawęcinie.

Ciąg dalszy nastąpi...

Fot. Pałac w Polednie, źródło: strona internetowa pałacu w Polednie